با خانواده گیربکس محصولات مدیران خودرو آشنا شوید
با خانواده گیربکس محصولات مدیران خودرو آشنا شوید
گیربکس یا جعبه دنده خودرو یکی از قطعات اصلی و پایه در ساخت خودرو محسوب می‌شود و از ابتدای پیدایش خودروها با موتور احتراقی، گیربکس نیز به عنوان یک مجموعه لازم برای انتقال نیرو و حرکت متغیر طراحی و ساخته شده است.
سر فصل‌های مقاله
کارکرد گیربکس متناسب با عملکرد خودرو
گیربکس‌ها هم مثل موتور و دیگر اجزای خودرو همواره در طول تاریخ این صنعت رو به پیشرفت و بهینه‌سازی بوده‌اند و انواع مختلفی از آنها تاکنون ساخته شده است.
جعبه دنده دستی (Manual Transmission) که مدل اولیه و ابتدایی گیربکس‌ها بوده، اواخر قرن نوزدهم توسط صنعتگران ساخته شد و به تدریج و با پیشرفت ساخت خودروها، جعبه دنده‌ها نیز پیچیده‌تر و منعطف‌تر شدند.
در ساده‌ترین تعریف، گیربکس دستگاهی است که گشتاور را از موتور دریافت کرده و آن را تبدیل به نیرویی متناسب برای سرعت یا قدرت مورد نیاز راننده می‌کند. گیربکس خودکار نیز این روش را با کمترین دخالت سرنشین به انجام می‌رساند.
نخستین نسل از گیربکس‌های اتوماتیک هم در دهه 1940 در آمریکا ابداع شد که به صورت مکانیکی و بدون دخالت راننده، دنده‌ها را تغییر می‌دادند.
گیربکس‌های خودکار یا اتوماتیک اما بعد از پیشرفت و تسلط دانش الکترونیک بر صنعت خودروسازی، با سرعت بیشتری رو به تکامل گذاشتند و در دو دهه اخیر، گونه‌های متنوعی از گیربکس‌های اتوماتیک برای مصارف مختلف طراحی و شاخته شده است.
به طور کلی، تولید گیربکس نیازمند سرمایه‌گذاری وسیع و تولید دانش در این زمینه است و به همین دلیل برخی از کمپانی‌ها در جهان تنها به ساخت جعبه دنده مشغول هستند و سفارش شرکت‌های مختلف خودروساز را در این زمینه تامین می‌کنند و ممکن است یک خودروساز از برندهای مختلف گیربکس برای محصولات متنوع خود استفاده کند.
مجله 777، انواع گیربکس‌های اتوماتیک در دنیا را با نحوه کارکرد آن در محصولات مختلف مدیران خودرو، مورد بررسی قرار داده و دلیل استفاده از انواع جعبه دنده را متناسب با عملکرد خودروهای مختلف، مورد بررسی قرار داده است.
انواع گیربکس اتوماتیک در ام وی ام، فونیکس و اکستریم
با هوشمند شدن گیربکس اتوماتیک در دهه‌های اخیر، سطح عملکرد این مجموعه مهم و ارزشمند نیز متناسب با کارکرد و استفاده افراد مختلف، تنظیم شده است. به عبارت ساده‌تر این روزها متناسب با کلاس و نوع خودرو سواری در جهان، جعبه دنده برای آن وجود دارد و در واقع بیشتر کمپانی‌ها برای استفاده از گیربکس متناسب با محصول نهایی قدرت انتخاب بیشتری دارند که این موضوع به معنی مفیدتر بودن این قطعه برای کاربران است.
شرکت مدیران خودرو هم اکنون بیش از 15 محصول متنوع را در خط مونتاژ خود به تولید می‌رساند که به جز یک مدل، تقریبا همه محصولات از گیربکس اتوماتیک استفاده می‌کنند.
جالب است که در محصولات مدیران خودرو تقریبا از همه تیپ‌های رایج گیربکس در جهان استفاه می‌شود و انتخاب هر یک از آنها متناسب با عملکرد و انتظاری که کاربر از هر خودرو دارد، انتخاب شده است.
در حال حاضر چهار مدل گیربکس اتوماتیک شامل AT، CVT، DCT و DHT بر روی محصولات مدیران خودرو نصب شده که همگی از نمونه‌های به‌روز و مدرن هستند.
شاید برای عموم کاربران خودرو، مفهوم گیربکس اتوماتیک برای خودرو تا حد زیادی شبیه به هم باشد اما در این مطلب تفاوت کارکرد گیربکس‌ها را از طریق عملکردی که خودروها با آن پیدا می‌کنند، برای مخاطبان بر می‌شماریم.
گیربکس اتوماتیک (AT) سنتی (نسل یک)، جعبه دنده همه‌کاره
همان طور که گفته شد نسل اول گیربکس‌های اتوماتیک به دهه 1940 باز می‌گردد و گیربکس اتوماتیک به معنای عام آن، همچنان پرمصرف‌ترین نوع از جعبه دنده‌های خودکار در دنیاست.
گیربکس AT البته این روزها با کمک تکنولوژی، به مغزافزار هوشمندی مجهز شده که عملکرد آن را دقیق‌تر و آسان‌تر کرده، تا جایی که کارشناسان فنی عقیده دارند، کنترل گیربکس‌های جدید بر تحرک خودرو با اشتباهات کمتری نسبت به معدل کنترل کاربران به صورت دستی، صورت می‌گیرد.
گیربکس‌های اتوماتیک معمول، از 2 دنده تا ۱۰ دنده ساخته می‌شود و نمونه‌های جدید آن به تدریج با تعداد دنده بیشتر عرضه شده‌اند تا آرامش بیشتری برای راننده و کاهش مصرف سوخت را برای خودرو به ارمغان بیاورند.
گیربکس AT با تکیه بر یک مبدل گشتاور (Torque Convertor) به عنوان دریافت‌کننده گشتاور از موتور و توربین به عنوان جایگزین دیسک و صفحه در گیربکس دستی، به همراه مجموعه‌ای از دنده‌های سیاره‌ای (Planetary Gear)، دنده خورشیدی و چندین صفحه اصطکاکی (مجموعه کلاچ) کارش را انجام می‌دهد.
در عین حال اضافه شدن کامپیوتر به گیربکس (TCU یا TCM) نیز باعث شده سیستم قدیمی با عنوان گاورنری، با عملکرد دقیق‌تر و قابلیت برنامه‌ریزی متنوع بدل به یک سامانه هوشمند شود.
پیشرفته‌ترین نمونه از گیربکس AT، در حال حاضر بر روی دو مدل از لوکس‌ترین محصولات مدیران خودرو یعنی اکستریم VX و اکستریم TXL قرار گرفته که هر دو به صورت 8 سرعته طراحی و ساخته شده‌اند.
استفاده از گیربکس AT جدید برای این دو شاسی بلند لوکس مدیران خودرو، به این دلیل است که این سبک از جعبه دنده به دلیل استحکام و دقت آن بیشتر با حال و هوای رانندگی کلاسیک و باصلابت اکستریم VX و TXL همخوانی دارد و توام با آرامش بیشتر برای سرنشینان است.
از طرفی این گیربکس به واسطه 8 سرعته بودن، می‌تواند بالانس و تعادل بسیار خوبی در سرعت و قدرت برای 7 حالت رانندگی پیش‌بینی شده در اکستریم TXL و VX ایجاد کند که رهاورد آن، حس آسایش و لذت برای سرنشینان است.
گیربکس دو کلاچه تر DCT(W)، چشم به هم زدن
یکی از گونه‌های نوین و جدید در ساخت جعبه دنده، گیربکس DCT یا Dual Clutch Transmission است که اختصارا به گیربکس دو کلاچ شناخته می‌شود. همان‌طور که از نام این مدل گیربکس می‌توان فهمید، مدل DCT از دو مجموعه صفحات اصطکاکی (دو مجموعه کلاچ) و دو شفت متفاوت از دنده‌ها در داخل گیربکس بهره می‌برد.
به عبارت دیگر گیربکس DCT ترکیبی هوشمندانه از دو گیربکس AT و دستی (MT) است که انتقال نیرو در این گیربکس به جای دیسک و صفحه، توسط توربین یا مبدل گشتاور انجام می‌گیرد، در حالی که درون آن همچنان از سیستم مشابه گیربکس دستی، اما پیچیده‌تر و چابک‌تر ساخته شده است.
گیربکس دو کلاچه به دو شفت اصلی تقسیم می‌شود که یکی شامل دنده‌های فرد (۱، ۳، ۵ و … عقب) است و دیگری دنده‌های زوج (۲، ۴، ۶ و …) را در بر می‌گیرد.
کل این فرآیند به کمک کامپیوتر و از طریق دو مجموعه کلاچ جداگانه کنترل می‌شود و کامپیوتر گیربکس در هماهنگی با کامپیوتر اصلی یا ECU تصمیم می‌گیرد که در هر لحظه کدام دنده مورد نیاز است. سپس در کسری از ثانیه با رها کردن مجموعه کلاچ درگیر و درگیر کردن مجموعه کلاچ موازی، دنده مورد نیاز را وارد مدار می‌کند.
گیربکس دوکلاچه در دو نمونه تَر (Wet یا دارای روغن) و خشک (Dry یا فاقد روغن) ساخته می‌شود که مدل تَر، عمر مفید بیشتری دارد اما مقداری سنگین‌تر است. نمونه خشک نیز برای استفاده در خودروهای سبک مناسب است.
در میان محصولات مدیران خودرو تعداد قابل توجهی از خودروها به گیربکس دو کلاچه تَر مجهزند که همگی خودروهای چابک و سریع و در عین حال مورد علاقه نسل جوان هستند.
در حال حاضر خودروهای فونیکس تیگو 8 پرو مکس، تیگو 7 پرو مکس، اف ایکس، آریزو 6 جی تی و آریزو 8 با استفاده از گیربکس DCT ساخت گتراک آلمان به بازار آمده‌اند که همگی دارای حالت تیپ‌ترونیک نیز هستند و راننده می‌تواند دخالت بیشتری در رانندگی و تعویض دنده داشته باشد.
نکته جالب دیگر این که آریزو 6 GT و آریزو 8 حتی مجهز به پدال شیفتر پشت فرمان هم هستند که نشان‌دهنده ذات اسپرتی آنها است و توانایی جدیدی را هم به گیربکس دوکلاچه افزوده است.
اما دلیل اصلی که گیربکس دوکلاچه برای این 5 خودرو با برند فونیکس انتخاب شده را می‌توان در اسپرتی بودن همه آنها و ذات پر جنب و جوشی که بدون شک راننده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، پیدا کرد.
گیربکس دوکلاچه در خودروهای مسابقه‌ای پدیدار شد و نخستین ویژگی آن هم کاهش زمان تعویض دنده بوده که به نظر می‌آید این خصلت برای هر 5 خودرو فونیکس که این گیربکیس را در دل خود دارند یک مشخصه مهم و هیجان انگیز تلقی می‌شود.
با این حال این را هم باید گفت که گیربکس دوکلاچه در کنار ویژگی اسپرتی و هیجان فراوانی که به راننده می‌بخشد نیازمند مراقبت بیشتر و دقت در انجام سرویس‌ها و شناخت هر چه بیشتر توانایی‌هایش از سوی راننده نیز هست.
گیربکس DHT، معجزه بهره‌وری
به لحاظ نسلی، گیربکس DHT یا Dedicated hybrid transmissions را می‌توان جدیدترین و مدرن‌ترین جعبه دنده برای خودرو دانست که هم‌اکنون در چند محصول مدیران خودرو مورد استفاده قرار گرفته است.
گیربکس DHT به واقع یک ابداع در دنیای خودرو محسوب می‌شود و به نوعی موجب تکامل خودروهای هیبریدی (دونیرو) شده و با استفاده از دو منبع انرژی یعنی موتور بنزینی و موتور برقی، می‌تواند حالت‌های مختلف رانندگی را با محاسبه مصرف انرژی و بهره‌وری حداکثری مدیریت کند.
جعبه دنده DHT نیز مثل ساختار دو مدل از محصولات مدیران خودرو، به واقع یک گیربکس هایبرید با کارکرد چندگانه است که با روح تکنولوژیک فونیکس تیگو 8 پرو پلاگین هیبرید و تیگو 7 پرو پلاگین هیبرید (هر دو با پسوند e+) کاملا همخوانی دارد.
با استفاده از این گیربکس است که در تیگو ۸ پرو e پلاس و تیگو 7 پرو e+ امکان ترکیب قدرت موتور ۱.۵ لیتری توربو و دو موتور برقی به وجود می‌آید و راننده می‌تواند با استفاده از نقشه‌های متنوع از 326 اسب بخار نیرو و 510 نیوتن متر گشتاور، به صورت بهینه استفاده کند.
گیربکس مدرن DHT با تنظیم توان موتورها به طور مستقل و استفاده از نیروها به صورت سری، به راننده امکان می‌دهد بهترین حالت را بر اساس شرایط رانندگی انتخاب کند. این گیربکس همان قدر که در برنامه‌ریزی برای یک رانندگی آرام و کم‌مصرف از خود هوشمندی نشان می‌دهد، در شتابگیری انفجاری و شتابگیری سریع برای هر دو مدل هیبریدی تیگو نیز فوق‌العاده و برق‌آسا عمل می‌کند.
جالب است که فونیکس با ارائه ۱۱ ترکیب مختلف رانندگی در مدل تیگو 7 و ۸ پرو e پلاس، تکنولوژی به کار رفته در گیربکس را نهایتا به تجربه‌ا‌ی منحصر به فرد برای راننده تبدیل کرده و با کاهش مصرف سوخت به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
در نهایت به نظر می‌آید گیربکس DHT با مشخصات منحصر به فرد و تکنولوژی نوین، بهترین و دقیق‌ترین انتخاب برای دو محصول پلاگین هیبرید مدیران خودرو محسوب می‌شود و به درستی دلیل این انتخاب را توضیح می‌دهد.
گیربکس انتقال پیوسته با ضریب متغیر (CVT)، هنر اقتصادی بودن
در دو دهه اخیر تعداد خودروهایی که مجهز به گیربکس CVT یا Continuously Variable Transmission هستند در بازار ایران کم نبوده‌اند اما جالب است که این مدل از گیربکس که به گیربکس انتقال پیوسته با ضریب متغیر هم شناخته می‌شوند، محصول جدیدی نیستند.
این گیربکس هم برای انتقال گشتاور از موتور به چرخ‌ها مثل انواع دیگر جعبه دنده از مبدل گشتاور استفاده می‌کند اما ساختار داخلی آن به کلی با گیربکس‌های اتوماتیک یا دستی (MT) متفاوت است.
درون گیربکس CVT از دو جفت پولی کله قندی شکل و یک تسمه فلزی با طول ثابت تشکیل شده که از سمت نوک رو به روی یکدیگر و بر دو شفت متفاوت (شفت ورودی و شفت خروجی) قرار می‌گیرند و تسمه فلزی، این دو قرقره را به هم متصل می‌کند.
با نزدیک و دور شدن دو قرقره مشترک روی یک شفت و در تعامل با دو قرقره بر روی شفت دیگر، تسمه فلزی دچار کشش نمی‌شود و طول خود را ثابت نگه می‌دارد، اما با تغییر معکوس در قطر هر گروه از قرقره‌ها، حرکت دورانی تسمه منجر به ایجاد بی‌نهایت ضرایب دنده می‌شود و مغزافزار خودرو بر اساس وزن، سرعت و شتاب، گشتاور موتور را به یک حرکت پیوسته و رو به سرعت بیشتر وا می‌دارد.
این نوع گیربکس‌ها بر اساس دور ثابت ورودی (دور موتور ثابت) عمل کرده و برای کسب شتاب یا سرعت بیشتر، تکیه مستقیمی بر دور موتور ندارند چرا که با تغییر در قطر هر گروه از پولی‌ها، گشتاور، شتاب یا سرعت مورد نیاز تامین می‌شود. به همین دلیل دور پیشرانه در خودروهای مجهز به گیربکس CVT معمولا در یک بازه ثابت و مشخص است و صدای پیشرانه در آنها بدون نوسان زیاد، پیوسته به گوش می‌رسد.
به همین دلیل، گیربکس CVT معمولا توانایی زیادی در انتقال گشتاور بالا ندارد و عموما در خودروهای سبک و اقتصادی شهری یا خودروهای هیبرید با تمرکز بر کاهش مصرف سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته در سال‌های اخیر، ساخت گیربکس CVT با نوآوری‌هایی همراه بوده و نسل جدید این گیربکس خصوصا در محصولات مدیران خودرو با تحولات جذابی همراه شده است.
در حال حاضر تعدادی از محصولات مدیران خودرو شامل ام وی ام ایکس 33، ام وی ام آریزو 5 اسپرت، ام وی ام ایکس 55، فونیکس تیگو 7 پرو و فونیکس آریزو 6 پرو از نسل جدید گیربکس CVT استفاده می‌کنند که در شتابگیری بسیار بهتر از قبل عمل می‌کنند.
در عین حال این گیربکس به صورت شبیه‌سازی شده به حالت 9 سرعته درآمده و حتی حالت تیپ ترونیک را هم برای راننده ایجاد کرده که استفاده از آن را هیجان‌انگیز کرده و رضایت بیشتری را برای مشتریان به همراه آورده است.
در عین حال گیربکس CVT بر روی محصولاتی که نام‌شان ذکر شد همچنان خصلت اقتصادی بودن، تولید با قیمت مناسب و هزینه کمتر تعمیر در صورت خرابی را حفظ کرده و برای خودروهای کلاس متوسط گزینه مطلوبی به نظر می‌آید.
همراهان عزیز نمایندگی ۷۷۷
با توجه به محدودیت ظرفیت ثبت نام، فرم زیر را پر کنید تا کارشناسان ما جهت ثبت نام قطعی باشما ارتباط برقرار کنند.
- بدون نظر
- گیربکس مدیران خودرو
نویسنده:
آرش راهبر
ممکن است به این مطالب نیز علاقه‌مند باشید
